ΠΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ ΡΡΠΎ ΡΡΠΎ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ
ΠΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ β ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΊΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ?
ΠΡΠ»ΠΈ Π²Ρ Π΄ΡΠΌΠ°Π΅ΡΠ΅, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΌΠ°Ρ Π²Π°ΠΆΠ½Π°Ρ Π΄Π»Ρ Π½Π°Ρ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ²Π°Π΄ΡΠ±Ρ, ΡΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΡΠ°ΠΊ. Π‘Π°ΠΌΠ°Ρ Π²Π°ΠΆΠ½Π°Ρ ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡ ΡΠΎΠ²ΠΌΠ΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π½Π°ΡΠ°Π»Π°ΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠ°ΡΠ΄Π° Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π°ΡΠΈ Π΄Π°Π»Π΅ΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΊΠΈ Π²ΡΠ½ΡΠΆΠ΄Π΅Π½Ρ Π±ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Β«Π±ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°ΠΊΡΒ» Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡ ΡΠ΅ΠΉΡΠ°Ρ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ (ΡΠΌ. ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ³Π΅Π½Π΅Π·Π°).
ΠΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π΄Π²Π΅ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ (Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΡΡ) ΠΈ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π» Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΠΠ (ΡΠΈΡ.1). ΠΠ° Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠΈΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ±ΡΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΠ’Π€.
Π ΠΈΡ. 1. Π‘Ρ Π΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ
Β«ΠΠ°ΠΊ Π±Π΅Π»ΠΊΠ° Π² ΠΊΠΎΠ»Π΅ΡΠ΅Β» β Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ
ΠΠ΅ Π²ΡΡ Π²ΠΈΠ½Π° Π·Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π½Π° Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΅Π΄Π°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ, Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ, Ρ Π½Π΅ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡΡ Ρ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΡΠΌ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π½Π΅Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ. ΠΡ Β«ΠΊΠΎΡΠΌΠΈΠΌΒ» ΡΠ²ΠΎΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ ΡΠΎ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠΎ ΡΠ»ΠΈΡΠΊΠΎΠΌ ΠΌΠ°Π»ΠΎ, Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π»ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΠΌ Β«Π·Π°ΡΠ²ΠΊΡΒ» Π²ΡΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΠ’Π€, ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π½Π°ΡΠΈΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡΠΌ. ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎ Β«Π²ΡΠΊΡΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡΒ» ΠΈΠ· ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠ°Π²Π΄Π° ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Β«Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΒ» β Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ (fission) ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ (fusion). ΠΡΠΈ Β«ΠΌΠΈΡΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡΒ» ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Β«Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉΒ». ΠΠ°Π»Π°Π½Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ β ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡΠΌ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ [2, 3].
ΠΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ, β ΠΌΡΡΡΡ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½Ρ, Π±ΡΡΠ°Ρ ΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠ°Π½Ρ, ΠΌΠΎΠ·Π³. ΠΠ΅ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΡΡΠΈΡ ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½Π° Π»ΡΡΡΠ΅.
ΠΡΠ°ΠΊ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ (ΠΊΡΠΎΠΌΠ΅ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² ΠΌΠΎΠ·Π³Π΅, ΠΎΠ± ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΠΎΠΌ) ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² (ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π΅Ρ Π·Π°ΡΡΠ°ΡΡ), ΡΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΌ (ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ) ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π° (ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π·Π°ΡΡΠ°Ρ), ΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. [3,4]. Π’Π°ΠΊ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π· ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ (ΡΠΈΡ.2).
Π ΠΈΡ. 2 Π Π΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ
Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² [ΠΈΠ· 2]
ΠΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π· Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈ ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠΌ. ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Ρ Π² ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠ΅ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΡΠΌ Π΄Π»Ρ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π±Π°Π»Π°Π½ΡΠ°. ΠΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΡΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΡ ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ°ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ², ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ ΡΠ΄Π»ΠΈΠ½ΡΡΡΡΡ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ.
Π ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΠΈΡΡΠΎΡΡΡ ΡΡΠΈΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ? ΠΡΠ»ΠΈ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π°, ΡΠΎ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΡΡ ΠΈΡ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ (ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΠ’Π , ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°). ΠΡΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΡΠΎ ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π»ΠΈΠ±ΠΎ 1) Π·Π°ΠΏΠ°ΡΡΠΈ, Π»ΠΈΠ±ΠΎ 2)ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»Π°. ΠΠ°Π΄Π°ΡΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, β ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»Π°, Π·Π°ΠΏΠ°ΡΡΠΈ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΠ’Π€ (Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ NADH ΠΈ ΠΠ€Π ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Ρ ΠΊ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΡ). Π€ΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΠΌ ΡΠ½ΠΈΠ·ΠΈΡΡ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ, Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠΌ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Β«ΡΡΠ΅ΡΠΊΠ°Β» ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½ΠΎΠ².
Π’Π°ΠΊ ΡΡΠΎ, ΠΌΡ Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π½Π° ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ, Π° ΠΆΠΈΠ·Π½Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π² ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»Π° Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ (ΡΠΈΡ 3).
Π ΠΈΡ.3 ΠΠ°Π»Π°Π½Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠΎΠ³ΠΎΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ Ρ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π°ΡΡ
ΠΈΡΠ΅ΠΊΡΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΈΡ
Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ [ΠΈΠ· 3]
Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΏΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΎΠΊ, (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΡΡΡΡΠΉ ΡΡΡΠ΅ΡΡ, Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠ°Π·Π° G1/S) Ρ
Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠ΄Π»ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ Π΄ΡΡ
Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠΌ Ρ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΎΠΌ ΠΠ’Π€. Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΏΡΠΎΡΠ° Π½Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΡΡΠ°Π²ΠΎΠΊ (Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ
Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π΄ΠΈΠ°Π±Π΅Ρ ΡΠΈΠΏΠ° 2), ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ»Π° ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ.
ΠΠ΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»Ρ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ β Π·Π°Π»ΠΎΠ³ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ
ΠΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠΊΠ» Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ Π·Π²Π΅Π½ΠΎΠΌ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. ΠΠΎΡΠ΅ΠΌΡ? ΠΡΠΈ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²Π΅ Π΄ΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» ΠΈ ΠΈΠ΄Π΅Ρ Π΄Π°Π»ΡΡΠ΅ Π² ΡΠΈΠΊΠ» ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ-Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ, Π° Π΄ΡΡΠ³Π°Ρ, Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π΄Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ΠΎΠΉ, ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π» Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, β ΠΎΠ½Π° Π²ΠΎΡΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΎΠ½Π° ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π΄Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ, ΡΠΎ ΠΎΠ½Π° ΡΠ»ΠΈΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π·Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠ»Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ (ΡΠΈΡ.4).
ΠΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΈΠ½Π³ΠΈΠ±ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ (ΠΏΡΠΈ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π°Π½ΠΈΠΈ) ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π°ΠΊΠΎΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ΅Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ [3, 4].
Π‘ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ, ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΈΠ½Π³ΠΈΠ±ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠΊΠ»Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ. ΠΠ°, ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ΅ Π΅Π΄Ρ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½Π°, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π΄Π»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅, Π²ΡΠ΅Π΄Π½Π° Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ· Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ Π΄Π΅ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ.
Π ΠΈΡ.4 ΠΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΈΠΊΠ» ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ
Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² [ΠΈΠ· 3]
ΠΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½Ρ β Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅-ΡΠΎ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ
ΠΠ° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΉΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΠΉ. Π£ ΠΌΠ»Π΅ΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΡΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ΅ΠΌΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΊ GTPΠ°Π·Π°ΠΌ: Mfn1 ΠΈ Mfn2 Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡ Π΄Π»Ρ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ, Π° ΠΠ Π1 β Π΄Π»Ρ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ. ΠΠ»Ρ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½ΡΠΆΠ½Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ, β Fis1 ΠΈ Drp1.
Π ΠΎΠ»Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²-ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ² Π±ΡΠ»Π° ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½Π° Π² loss- and gain-of function studies. ΠΡΡΠΊΠΈ, ΠΌΡΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌ-ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½Π°ΠΌ, ΠΏΠΎΠ³ΠΈΠ±Π°ΡΡ Π΅ΡΠ΅ Π² mid-gestation, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Ρ Π½ΠΈΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½Ρ Π²Π°ΠΆΠ½Ρ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΠΈ. Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Mfn2 Π² ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠΌΠΈΠΎΡΠΈΡΠ°Ρ Π±Π»ΠΎΠΊΠΈΡΡΠ΅Ρ Π·Π°ΠΏΡΡΠΊ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΡ ΡΡΠΎ Π±Π»ΠΎΠΊΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΎΡΠΎΠΌ Ρ Π»ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΌΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΡΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Mfn2 ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»Π° ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ, Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π»ΡΠΊΠΎΠ·Ρ ΠΈ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π· Π³Π»ΠΈΠΊΠΎΠ³Π΅Π½Π°. ΠΠ»Π΅ΡΠΊΠ° ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π° Π°Π½Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΡΠΉ Π³Π»ΠΈΠΎΠΊΠ»ΠΈΠ·, Π° ΡΡΠΎ β ΠΏΡΡΡ ΠΊ ΠΎΠ½ΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ. ΠΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡ Mfn2 ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ΄Π΅Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌ. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Mfn2 Π² ΡΠΊΠ΅Π»Π΅ΡΠ½ΡΡ ΠΌΡΡΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΈΡ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊ ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½Ρ.
Mfn1 Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅Ρ ΡΡ
ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎ, Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ
ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ
(ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ Mfn2 ΠΈ Mfn1 ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π½ΡΡ
ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ
) β Mfn1 ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠ΄ΡΠ΅, ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈ, ΠΏΠΎΠ΄ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ, ΡΠΈΡΠΊΠ°Ρ
, Π° Mfn2 Π² ΡΠ΅ΡΠ΄ΡΠ΅, ΡΠΊΠ΅Π»Π΅ΡΠ½ΡΡ
ΠΌΡΡΡΠ°Ρ
, ΠΌΠΎΠ·Π³Π΅, Π±ΡΡΠΎΠΉ ΠΆΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½Ρ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½Π° Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ
ΠΎΡΠ³Π°Π½Π°Ρ
, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ²Π°ΡΡ Π±ΠΈΠΎΡΠ½Π΅ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ
Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊ Π΄ΠΎΡΡΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ
Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡ Π½ΠΈΡ
Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ Β«ΡΡΠ΄ΡΠ±Π°Β» ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ. ΠΠ΅ ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ fusion Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΠ³Π΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΠΌΠ°ΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
Π²ΠΌΠ΅ΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² [2, 5].
ΠΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡ, ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅
ΠΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π²Π°ΠΆΠ½Π° Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ . Π Π±Π΅ΡΠ°-ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ΄ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΎΠ² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½Π°, Π² ΠΌΡΡΡΠ°Ρ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π²Π°ΠΆΠ½Π° Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π³Π»ΡΠΊΠΎΠ·Ρ ΠΈ Ρ.Π΄. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΏΠ°, ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ β ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π²Π΅Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π·Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΈ Π³Π»ΡΠΊΠΎΠ·Ρ. ΠΡΠΈΠΌ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡ.
ΠΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡ ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ Π² ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠ·Π³Π΅ ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ½ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΡΠ²ΡΠ·Ρ Π½Π΅ΡΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΈ Π³ΡΠΌΠΎΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ. ΠΠ΅ΠΉΡΠΎΠ½Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ° Π²ΠΎΡΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΈ ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Ρ ΠΎΡ ΠΆΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ (Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½), ΠΏΠΎΠ΄ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Ρ (ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½), ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ΅ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ (Π³ΡΠ΅Π»ΠΈΠ½, Ρ ΠΎΠ»Π΅ΡΠΈΡΡΠΎΠΊΠΈΠ½ΠΈΠ½, ΠΏΠ°Π½ΠΊΡΠ΅Π°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄ ΠΈ Π΄Ρ.). ΠΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠ½Π΄ΠΎΠΊΡΠΈΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎ Π΅Π³ΠΎ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠ½Π΄ΠΎΠΊΡΠΈΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΡΡ, ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ³Π½Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ² Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠΌ. ΠΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°ΠΌΠΈ, Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡ, ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΡΠ°Π΅Ρ 5 % ΠΌΠΎΠ·Π³Π°, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ ΡΠ½Π΄ΠΎΠΊΡΠΈΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π·Π° Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
ΠΡΠ΅ ΠΠΈΠ»ΡΠΌΠ°Π½ (ΠΠΈΠ»ΡΠΌΠ°Π½ Π. Π Β«ΠΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΒ») ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π» Π½Π° Π²Π΅Π΄ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ° Π² ΠΏΠ»Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊ ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ°Ρ Π°ΡΠ½ΠΎΠΌΡ Π΄ΠΈΠ°Π±Π΅ΡΡ, ΡΠ΅ΡΠ΄Π΅ΡΠ½ΠΎ-ΡΠΎΡΡΠ΄ΠΈΡΡΡΠΌ, ΠΎΠ½ΠΊΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΡΠΌ ΠΈ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΠΈΠ»ΡΠΌΠ°Π½ΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΠ°Π΄Π°ΠΏΡΠΎΠ·Π° ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ² Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ° ΠΊ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Π°ΠΌ, ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΠΎΡ ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° (Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½, ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½ ΠΈ Π΄Ρ.) ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΠ»Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ Ρ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠΎΠΌ. ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ Β«ΠΎΡΠ²Π΅ΡΒ» Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΡΠΌΠΎΠ½Π°, β Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½Π°, Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½Π°. Π Π°Π·Π²ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½- ΠΈ Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠ΅ ΠΊ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΌΠ΅ΡΡΠΈ.
Π Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡ Π² ΡΠ΄ΡΠ° Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ°. ΠΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ β Π°ΡΠΊΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΅ (Π΄ΡΠ³ΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅) ΡΠ΄ΡΠΎ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠΌ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΏΠΈΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½Π° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ². Π Π½Π΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΎΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄Ρ (ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ) ΠΈ Π°Π½ΠΎΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½Π½ΡΠ΅ (ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π»ΡΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ), ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΠΊ AgRP ΠΈ POMC Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°ΠΌ. ΠΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Ρ (ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½, Π³ΡΠ΅Π»ΠΈΠ½, Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½ ΠΈ Π΄Ρ) Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄ΠΎΠ², ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠΈΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π»ΡΡΡΠΈΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ»Π°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ (ΡΠΈΡ.5).
Π ΠΈΡ. 5. ΠΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΌΠ΅ΡΠΌΠ±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ·Π³ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π³ΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»Ρ (Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½, ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½, Π³ΡΠ΅Π»ΠΈΠ½, PYY3-36) ΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ
ΡΠΊΠ°Π½Π΅ΠΉ, ΡΠ°ΠΊΠΈΡ
ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ΄ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π°, ΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠ°Π½Ρ, ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΠΊ. Π ΠΌΠΎΠ·Π³Π΅ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΈ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ°ΡΡ
ΠΎΠ΄Π΅ ΠΏΠΈΡΠΈ [ΠΈΠ· 5].
Π’Π°ΠΊ ΠΊΡΠΎ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ°?
ΠΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ·Π³Π° ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½ΠΎΠ² Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π³Π»ΡΠΊΠΎΠ·Ρ ΠΈ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π· ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ [6,7,8].
Π AgRP Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ (hunger-promoting AgRP neurons), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ ΠΈ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ, Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, Π° high-fat feeding β ΠΊ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ. Π’ΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π² Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ.
Π‘Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΠ₯ Π² ΡΡΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΆΠΈΡΠΎΠ²ΡΡ Π΄ΠΈΠ΅ΡΡ, ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΡ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ ΠΎΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ³Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄Π° (AgRP ΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄Π°) ΠΎΠ½ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π΄Π»Ρ Π½Π°Π±ΠΎΡΠ° Π²Π΅ΡΠ° ΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΆΠΈΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ΅ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ². ΠΠ΅Π»Π΅ΡΠΈΠΈ Mfn1 ΠΈ Mfn2 Π² ΡΡΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΌΡ Π½Π°Π±ΠΎΡΡ Π²Π΅ΡΠ° Ρ ΠΊΡΡΡ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ ΡΠΈΡΠΊΡΠ»ΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½Π°.
Π ΠΠΠ‘ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Ρ (ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π»ΡΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ) ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ, ΠΈ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Ρ Π½ΠΈΡ ΠΈΠ½Π°Ρ. Π‘Π½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ² Π² ΡΡΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Ρ ΠΠΠ‘, Π° Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ β Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡΠ°Π³ΠΈΡ, Π»Π΅ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈ ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ°Π»ΠΎ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠΈ, Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΠ·Π°ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π»ΠΈΡΡ.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° Π½Π° Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΆΠΈΡΠΎΠ²ΡΡ Π΄ΠΈΠ΅ΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΏΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠ² Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ°Π»Π°ΠΌΡΡΠ°. Π Π΅ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΈΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΡΠ΄ΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π°Π²Π»ΡΡΡ Π°ΠΏΠΏΠ΅ΡΠΈΡ, Π²Π»ΠΈΡΡ Π½Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ° (Π ΠΈΡ.6).
Π ΠΈΡ.6. ΠΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΊ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Π°ΠΌ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ [ΠΈΠ· 2]
Π ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΡΠΊΠ·ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»Ρ Mfns Π²ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½Ρ Π² ΡΡΠ°Π½ΡΠ΄ΡΠΊΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»ΠΈΠ½Π³Π° Π² ΡΠ°Π·Π½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π°Ρ , ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π·Π° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°. Π ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π² ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΈΡΠΈ, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΡΡΠ΅ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΏΡΠ°ΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, Π±ΡΡΠ°Ρ ΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Ρ ΡΠΊΠ°Π½Ρ, ΠΌΠΎΠ·Π³, ΡΠ΅ΡΠ΄ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΊΠ΅Π»Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΡΡΡΡ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠΈΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π±ΠΎΠ»ΠΈΠ·ΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ, Π²Π΅ΡΠ° ΡΠ΅Π»Π°, ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ, Π°Π½ΡΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°Π½ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ° ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊ ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΠΈΠ½Ρ.
ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ?
1. ΠΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠΏΡΠ°ΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΡ
Π¦ΠΈΠΊΠ»Ρ ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΠ·Π±ΡΡΠΎΠΊ ΠΏΠΈΡΠΈ ΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΆΠΈΡΠΎΠ²Π°Ρ Π΄ΠΈΠ΅ΡΠ° (HFD) ΠΈΠ½Π³ΠΈΠ±ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ (Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΠ½Π°Ρ ΠΌΠΎΠ·Π³Π° ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ). ΠΠ΅Π·Π°Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΈΠΊΠ» Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ-ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΠΈ β ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ β Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ β Π½Π°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Ρ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ.
Calorie restriction (fed/fasting cycle) ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π±ΠΈΠΎΡΠ½ΡΠ³Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΡΡ Π°Π΄Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΡ, ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ²Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ.
2. ΠΠ΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ: ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°, ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½, ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄Π½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°
ΠΡ Β«Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΡΒ» ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ Π²ΡΠ΅ ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΡ, β Π°ΡΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΡ, ΠΌΠΈΡΠΎΡΠ°Π³ΠΈΡ, Π°ΠΏΠΎΠΏΡΠΎΠ·, ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Ρ ΡΠ½Π΄ΠΎΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΡΡ, Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π΅Π»Π» ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΠΈΠ· Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΈ ΠΈΠ· Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ². Π Π΅ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ.
Π Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΠΌ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΏΠ°Π»ΡΠΌΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ (Π‘16) ΠΈ ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ (Π‘18). ΠΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ (C18:0) ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½Ρ. Π£ ΠΌΡΡΠ΅ΠΉ Π΄ΠΈΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΊΠΈ ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ, Π²ΡΠ·Π²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΡΠΌΠΈ Π² Π³Π΅Π½Π°Ρ Pink1 ΠΈΠ»ΠΈ parkin. Π Π½Π΅ΠΉΡΡΠΎΡΠΈΠ»Π°Ρ Π»ΡΠ΄Π΅ΠΉ, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΡ ΡΡ 2 Π΄Π½Ρ Π½Π° low-Π‘18:0 Π΄ΠΈΠ΅ΡΠ΅, ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π²ΠΎ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ (50% ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΠΈΠΌΠ΅Π»ΠΈ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΠ₯, 10 % ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΠ₯). Π£ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎ Ρ Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· 3 ΡΠ°ΡΠ° [8]. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ., ΡΡΠ΅ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° Π²Π°ΠΆΠ½Π° Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ² Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΠΊΠ°ΠΎ-Π±ΠΎΠ±Π°Ρ (31-34 %).
Π€ΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Ρ β ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π΅Π»Π». ΠΠ½ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΡΡΡ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΈΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎ [9].
ΠΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½ (Π‘L) ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½.
ΠΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° IV (ΡΠΈΡΡΠΎΡ ΡΠΎΠΌ Π‘ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°Π·Ρ) ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ. ΠΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. Π‘ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½Π°. ΠΡΡΡ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² Π΅Π³ΠΎ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ½Π΅Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΠ»Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠ° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π²Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ Π² ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΆΠΈΡΡ, Π±ΠΎΠ³Π°ΡΡΠ΅, Π² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ, ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΆΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ.
ΠΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ Π² ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠΎΠ². ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, β ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ»ΠΈΠ½Π° (Π΄ΠΈΠΏΠ°Π»ΡΠΌΠΈΡΠΎΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ»ΠΈΠ½ ΠΈ Π΄ΠΈΡΠ΅ΡΠΎΠΈΠ»ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ»Ρ ΠΎΠ»ΠΈΠ½), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ, ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΠ ΠΏΡΡΠΌΠΎ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½ [10]. Π₯ΠΎΠ»ΠΈΠ½, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊ, Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΡΠΈΡΠΎΠ·ΠΎΠ»Ρ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π² ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ.
Π€ΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄Π½Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° (Π Π) ΠΈΠ½Π³ΠΈΠ±ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ (ΡΠΈΡ.7).
Π ΠΈΡ.7 Π Π΅Π³ΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ (PA) ΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ½ΠΎΠΌ (CL) [ΠΈΠ· 9].
ΠΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π΅ (ΠΠ) Π Π ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½-ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ (Mfn) ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅. ΠΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π΅ (IM) CL ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ Opa1-ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅. Π‘ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ: ER β ΡΠ½Π΄ΠΎΠΏΠ»Π°Π·ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΈΠΊΡΠ»ΡΠΌ; MitoPLD,- ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΡ-Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΈΠΏΠ°Π·Π° D.
3. Π Π΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΡ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ² (Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π·Π° Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ)
ΠΡΠ΅, ΠΎ ΡΠ΅ΠΌ ΠΌΡ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ Π²ΡΡΠ΅ (Ρalorie restriction, ΡΡΠ΅Π°ΡΠΈΠ½ΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°, ΡΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Ρ) Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ, Π²Π»ΠΈΡΡ Π½Π° ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ².
ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ, Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ΄ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. Π Π½ΠΈΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ½Π΅ΡΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΠ½Π°.
ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Ρ Π½Π°ΠΏΡΡΠΌΡΡ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡΡΠ·ΠΈΠ½ΠΎΠ². ΠΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΠΈΠ· ΠΏΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°ΡΠΎΠ² Π½Π°Π·Π²Π°Π½ Π»Π΅ΡΠ»ΡΠ½ΠΎΠΌΠΈΠ΄ (leflunomide), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±ΡΠ» ΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½ FDA [5,11]. ΠΠ½ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠ½Π΄ΡΠΊΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Mfn1 ΠΈ Mfn2, Π° Π·Π°ΡΠ΅Π³ΠΈΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ Π±ΡΠ» ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°Ρ Π΄Π»Ρ Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π²ΠΌΠ°ΡΠΎΠΈΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΡΡΠΈΡΠ°.
ΠΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠ°ΠΏΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ
ΠΠ°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΡ Π·Π° ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΡΠΈΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ (ΠΈ ΡΡΠΎ ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°ΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ) Ρ ΠΈΡ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΡΠΌΠΈ. Π’ΡΡ Π΅ΡΡΡ Π΄Π²Π° ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π° ΠΊ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π½ΠΎ-ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ.
Π Π°Π½Π΅Π΅ ΡΡΠΈΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π· ΠΆΠΈΠ·Π½ΠΈ, Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΅Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»ΠΎΠ², ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΡΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΠΈ, ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π΅ΡΡΡ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²Π° ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΠΠ Π½Π΅ΠΈΠ·Π±Π΅ΠΆΠ½Ρ, Π΅ΡΡΡ Ρ Π²ΡΠ΅Ρ (heteroplasmic DNA point mutations) ΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ, Π° Π½Π΅ Ρ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΠΠ Π΄ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²Π° [12]. Π£ΠΆΠ΅ Π½Π° ΡΡΠ°ΠΏΠ΅ ΠΎΠΏΠ»ΠΎΠ΄ΠΎΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΉΡΠ΅ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°ΡΡΡ Π½Π°ΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π½Π΅ΡΡΡ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ. Π‘ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΎΠ½ΠΈ Π΄Π΅Π»ΡΡΡΡ, ΠΌΡΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅, ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ.
Π ΠΈΡ. 8 ΠΠ»ΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΊΡΠΏΠ°Π½ΡΠΈΡ ΠΌΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ
ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» ΠΌΡΠΠΠ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΊ ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Β«ΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΎΒ» ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ Π±ΠΈΠΎΠ³Π΅Π½Π΅Π·ΠΎΠΌ [ΠΈΠ· 12].
Π’ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΊΡΡΠ°ΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ Π±Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅Π΄Π°ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ in vivo. ΠΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ heteroplasmic DNA point mutations Ρ ΠΌΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΆΠ΅ Π±ΡΠ» Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΡΠΏΠ΅Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ targeted zinc-finger nucleases (mtZFN) Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΠΈ Π°Π΄Π΅Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΡΠΎΡΠ° [13].
ΠΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ
ΠΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΎΠ±Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΡΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ β ΡΡΠΎ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. Π‘ΡΡΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π° ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΊ Β«Π·Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Β» ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΠΊΠ·ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ Π±ΡΠ» ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΈΡΠ΅ΠΌΠΈΠ΅ΠΉ ΠΌΠΈΠΎΠΊΠ°ΡΠ΄Π°. ΠΠ»Ρ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ Π°ΡΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ ΠΌΡΡΡΡ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ° (Π΄Π΅Π»Π°Π»ΠΈ Π±ΠΈΠΎΠΏΡΠΈΡ, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Π³ΠΎΡΠΎΠ²ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΏΠ°ΡΠ°Ρ), Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Π²Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠΈ [14]. ΠΡΠΎΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Ρ Π²Π²Π΅Π΄Π½ΠΈΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ: ΠΏΡΡΠΌΠΎΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ (Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅) ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΎΠ΅ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΊΡΠΎΠ²ΠΎΡΠΎΠΊ, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΌΠ° Β«ΠΈΡΠ΅ΡΒ» Π² ΠΊΠ°ΠΊΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ Π΅ΠΉ ΠΎΡΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡΡ. ΠΡΡΠΏΠΏΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈΠ·ΡΡΠ°ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠ»Π°Π½ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΈ ΠΠ°ΡΠΊΠΈΠ½ΡΠΎΠ½Π°, ΠΈΡΠ΅ΠΌΠΈΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈ, ΠΈΠ½ΡΡΠ»ΡΡΠ΅, ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡΡ [15].
Π ΠΈΡ.9 Π‘ΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ ΡΠΊΠ·ΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΡΡ
ΠΌΠΈΡΠΎΡ
ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ
ΠΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ: ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΈ Π½Π°ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°
ΠΠ° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π½Π°Ρ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΡΠΉ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ. ΠΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΡ, ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ³ΡΠ°Π½Π½ΡΡ, Π½ΠΎ, ΡΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ, ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΡ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π²ΡΠ΅ Π»ΡΡΡΠ΅ ΠΈ Π»ΡΡΡΠ΅. Π ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΎΠ² ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ-Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ: Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠ°Ρ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π° Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ Π±Π΅Π· ΠΏΡΠΈΡΠΎΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ.
ΠΠ»Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΡΡΠΎΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ Π½Π°ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠ΅Π½, ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, Π½Π° ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅. ΠΠ²ΠΈΠ³Π°ΡΠ΅Π»Ρ Π°Π²ΡΠΎΠΌΠΎΠ±ΠΈΠ»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ, ΡΠΆΠΈΠ³Π°Ρ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²ΠΎ Π² Π±Π°ΠΊΠ΅, ΡΠ΅Π»Π΅Π²ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅Ρ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΎΠΊΠ° Π² ΡΠΎΠ·Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΈ ΡΠ°ΠΊ Π΄Π°Π»Π΅Π΅. ΠΠΎ Π²ΠΎΡ Ρ Π½Π°ΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ β Π½Π°ΡΠΈΠΌ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ β Π²ΡΠ΅ Π½Π΅ ΡΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ. Π’ΠΎ Π΅ΡΡΡ, Π½Π°Π²Π΅ΡΠ½ΡΠΊΠ° Π½Π°Ρ ΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»Ρ Π·Π½Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ Π±Π΅ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΏΠΈΡΠΈ (ΠΈ ΠΎΠ± ΡΡΠΎΠΌ ΠΌΡ ΡΠΆΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΠ±Π½ΠΎ). ΠΠΎ Π²ΠΎΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ? ΠΠ΄Π΅ ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ Π² Π½Π°ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π»Π΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠΈΡΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΡ Π΄Π²ΠΈΠΆΡΡΡΡ ΡΠΈΠ»Ρ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠ° Π΄Π»Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π±Π΅Π· ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ², ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅?
ΠΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Β«ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΈΒ»
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠ΅Π»Π΅ Π²ΡΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Π°Ρ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°Π΅Ρ Π·Π° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΡΠ½Π°Π±ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅. Π ΡΡΠΎ Π·Π½Π°ΡΠΈΡ, ΡΡΠΎ Π² ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΉ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΡΠΌ Π² ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ΄ΡΠ°, ΡΡΠΈΡΡΠΎΡΠΈΡΡ Π½Π΅ Π² ΡΡΠ΅Ρ), Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΡ Β«ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΈΡΒ». Π ΡΡΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΊ! ΠΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π΅ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Β«ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΉΒ» ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π΄Π΅ΡΡΡΠΊΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΡΠΎΡΠ΅Π½. ΠΠ°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΈΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π°ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°, Π° Π·Π½Π°ΡΠΈΡ, ΠΈ ΠΎΡ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π½Π°ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠ°ΡΡΠ½ΠΎΠ΅ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Β«ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΈΠΉΒ» β ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, Π° ΠΈΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠ»ΠΎΠΌ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ.
ΠΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ?
ΠΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π΄Π°Π²Π½ΠΎ Π±Π΅ΡΠΏΠΎΠΊΠΎΠΈΠ» Π½Π°ΡΡΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ: Π° ΠΎΡΠΊΡΠ΄Π° Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π²Π·ΡΠ»ΠΈΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π² Π½Π°ΡΠΈΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ ? Π‘Π°ΠΌΠ°Ρ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΠΎΠ²Π΅ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅Ρ ΠΊΡΠ°ΠΉΠ½Π΅ Π½Π΅ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ: ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ β ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠΌΠΊΠΈ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ.
ΠΠ°Π²Π½ΡΠΌ-Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠΎΡΠ»ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡ Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΊΠ°ΠΌΠΈ, Π½Π°ΡΡΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΊΡΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π² ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠΏΡΠΎΡΡΡ β ΠΎΠ½ΠΈ ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΡΡ. ΠΠΎ Π² ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΏΡΠ΅ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ Π΄Π΅Π½Ρ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΠ»Π°ΡΡ, ΠΏΠΎΠΏΠ°Π² Π²ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄Ρ. Π Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΠ½Π° ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΠΈΠ»Π° Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΊΠΎΠ΅-ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. Π ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π²ΡΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. ΠΠ°ΠΊΠΎΠ² Π΄ΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π±ΡΠ» ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Ρ ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ , ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π½Π°ΠΌΠΈ, ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΠ»ΠΎΡ ΠΎ. ΠΠΎ Ρ ΡΠ²Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π°ΡΡΠΎΠ±Π½ΡΠΉ ΠΏΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΈΠΌ ΠΏΡΠΎΠ³Π»ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ΠΉ, Π±ΡΠ» ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ½ΠΎ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌ ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌ.
Π Π΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΄ΠΈΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ°Π» Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ±ΠΈΠΎΠ·. ΠΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ Π²ΡΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°Π»Π° ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ, Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ-Ρ ΠΎΠ·ΡΠΈΠ½ ΡΠ½Π°Π±ΠΆΠ°Π» Π΅Π΅ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ. Π‘ΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡ ΡΠΏΡΠΎΡΡΠΈΠ»Π°ΡΡ, Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ»Π°ΡΡ ΠΈ ΡΡΠ°Π»Π° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π΅Π»Π»ΠΎΠΉ. ΠΡΠΎΡ ΡΠΎΡΠ· ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΡΡ Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠΏΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΉΡΠ°Ρ Π½Π° Π½Π΅ΠΌ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΎ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΎΡΠ½Π°Π±ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΠΊ ΡΠ°ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π³ΡΠΈΠ±ΠΎΠ² ΠΈ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ . Π ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΈ Π½Π°Ρ Ρ Π²Π°ΠΌΠΈ [1].
ΠΠ°ΠΊ ΡΡΡΡΠΎΠ΅Π½Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ?
ΠΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ΅ Π² ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π΄ΠΎ ΡΠΈΡ ΠΏΠΎΡ Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π΅Ρ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π΄Π°-ΡΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌΠΈ. Π’Π°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½Ρ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ Π»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ΠΎΠΉ β ΡΠ°ΠΊΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΈ Π²ΡΠ΅ ΠΎΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ Π½Π°ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°. ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ β Π·Π°ΡΠΈΡΠ° ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, ΠΎΡΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΅Π΅ ΠΎΡ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΡΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠ° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² Π²Π½ΡΡΡΡ ΠΈ Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠΎΠ² Π΅Π΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π°ΡΡΠΆΡ [2].
ΠΠ½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠΊΡ. ΠΡΠΎ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠ°Ρ ΡΡΠ΅Π΄Π°, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ· ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ ΠΆΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡ, Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΡΠΈΠ±ΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ. Π ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠΊΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ, Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ. ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, Π·Π΄Π΅ΡΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈ Π΅ΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠΉ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ β ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΠΠΠ. ΠΠ°, ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, Π½Π΅ Π²Π΅ΡΡ Π½Π°Ρ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π» ΠΏΠΎΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ΄ΡΠΎ! ΠΡΠΈ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π²ΡΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΠΠ (ΠΌΡΠΠΠ) ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ 13 Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½ΡΠΆΠ½Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΉ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ. Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ, ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ Π² Π΄ΡΡ Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° [3].
Π§ΡΠΎ Π΅ΡΠ΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ: Π»ΡΠ΄ΠΈ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡ ΠΌΡΠΠΠ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ½ΡΠΊΠΎΠΉ Π»ΠΈΠ½ΠΈΠΈ, Π° ΠΌΡΠΠΠ, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΌΠ°ΡΠΎΠ·ΠΎΠΈΠ΄Π°, ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π·Ρ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΎΠΏΠ»ΠΎΠ΄ΠΎΡΠ²ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ [4]. ΠΡΠ° Β«ΠΆΠ΅Π½ΡΠΊΠ°ΡΒ» ΠΌΡΠΠΠ ΠΌΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π°ΠΌ ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ ΡΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ½Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ»Π°ΡΡ Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. Π ΡΠ΄ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΡ Π»Π΅Ρ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π», ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ½ΠΎ 200 000 Π»Π΅Ρ Π½Π°Π·Π°Π΄ Π² ΠΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΆΠΈΠ»Π° ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Π°, ΠΎΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ²ΠΎΡ ΠΌΡΠΠΠ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ. Π£ΡΠ΅Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π»ΠΈ ΡΡΡ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Ρ Β«ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΠ²ΠΎΠΉΒ» [5].
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠΈΠΊΡΠΎΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΠΈ Π²ΡΠΎΡΠ°Ρ, Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π°. ΠΠ½Π° ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π½Π΅ΡΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ ΠΊΡΠΈΡΡΡ β Π΄Π»ΠΈΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΠΊΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊ ΡΠ΅Π½ΡΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΡ β ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅ΠΌΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΡΡ β Π²ΠΈΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΠΈ XIX Π²Π΅ΠΊΠ°. ΠΠ° Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Π΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· ΠΈ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π·Π°ΠΏΠ°ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» Π°Π΄Π΅Π½ΠΎΠ·ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΎΡΡΠ°ΡΠ° (ΠΠ’Π€). Π ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 80% ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Π² Π½Π°ΡΡ ΠΊΡΠΎΠ²Ρ ΠΏΡΠΈ Π΄ΡΡ Π°Π½ΠΈΠΈ [6].
Π§Π΅ΠΌ Π΅ΡΠ΅ Π·Π°Π½ΡΡΡ Π½Π°ΡΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ?
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΡΠΈΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π΅Π»Π» β ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°ΡΡΠΈΡ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ². ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, ΠΏΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ ΠΈ Π΅ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»ΡΠΉ ΡΡΠ΄ Π²ΠΈΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ (ΠΆΠΈΠ·Π½Π΅Π½Π½ΠΎ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ) ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. Π ΠΈΡ ΡΠΈΡΠ»Π΅:
ΠΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΡ Π½Π° Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΌΠ΅Π»ΠΎ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, Π²ΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡ Π²ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°Ρ , Π° Π²ΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , Π²Π»ΠΈΡΡΡ ΠΈ Π½Π° ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°. Π’Π°ΠΊΠ°Ρ Β«ΡΠΈΡΠΎΠΊΠ°Ρ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡΒ» ΡΡΠ°Π»Π° ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π° Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ [12].
Π§ΡΠΎ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΡΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ?
ΠΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΌ ΠΈ ΡΠ°ΠΌΡΠΌ ΡΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π΄ΠΈΡΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅. ΠΠ° ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎ-ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌΡ. Π Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠ°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ΅ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ, Π° Π·Π½Π°ΡΠΈΡ, ΡΡΠ΅Π±ΡΡΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ [13]:
ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΡ ΡΠ°ΡΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π»ΠΈ Π²ΡΡΠ΅, ΠΈΡ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠΊΠ° ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ [14]:
ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»ΡΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ?
ΠΠ° Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½Ρ Π΄Π²Π΅ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»ΡΡΡΠΈΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ»Π°. ΠΠ΅ΡΠ²Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ³Π°Π½Π΅Π»Π»Ρ, Π½Π΅ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ½Ρ. ΠΠ½ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠ»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ, Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡΡΡ, ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠ°Ρ , Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠ±ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΈΠΌ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠΌ [15]. ΠΡΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠ΅ Β«Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΠ΅Β» ΠΈΡ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ. Π Ρ ΠΎΠ΄Π΅ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΈ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΌΡΠΠΠ ΠΎΡΡΠ΅ΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΈ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ. ΠΡΠΎΠ³ΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΠ²ΡΡ , ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π°ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΡΡΡΠ΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ Π²ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. Π’ΠΎ Π΅ΡΡΡ, Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ°ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ»Π° ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠΈ [16].
ΠΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΠΌ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠΊΠΎΡΠΈΡΡ ΡΡΠΎ ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅. Π ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡ Π·Π΄ΠΎΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ T8 ERA MIT UP, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½ΠΎ Π²ΡΠΏΡΡΡΠΈΠ»Π° Π½Π° ΡΡΠ½ΠΎΠΊ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ VILAVI INT LTD. Π ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Ρ Π³ΡΠ°Π½Π°ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±ΠΎΠ³Π°Ρ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π»Π°Π³ΠΎΡΠ°Π½Π½ΠΈΠ½Ρ [17]. ΠΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Ρ Π² Π½Π°Ρ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ΄ΠΎΠΊ, ΠΎΠ½ΠΈ Π±ΡΡΡΡΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΡΡ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ»Π»Π°Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, Π° Π΅Π΅, Π² ΡΠ²ΠΎΡ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅Π΄Ρ, ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Π±Π°ΡΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Ρ ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠ½ Π [18]. ΠΡΠΎ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· ΠΈ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½Π΅Π΅ ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΈ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ. Π£ΠΆΠ΅ Π΅ΡΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡ ΡΡΠΎΠ»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π β Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ [19]. ΠΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ, Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠΊ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΎΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΈ ΡΠΌΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π½Π°Π³ΡΡΠ·ΠΊΠ°ΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π· Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΡΡ [20].
ΠΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Π° Π½Π° Π·Π°ΡΠΈΡΠ΅ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ ΠΎΡ ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ°. ΠΠ°ΠΊ ΠΌΡ ΡΠΆΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΠ»ΠΈ, Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·ΠΈΡΡΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. ΠΡΠΎ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ-ΡΡΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΠΈ (ΠΎΠ½ΠΈ ΠΆΠ΅ β ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»Ρ), ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ ΡΠΈΠ³Π½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ. ΠΠΎ, ΠΏΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΠΈ Π½Π΅ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°Π³ΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ° [21]. Π Π΅ΡΠ΅ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ T8 ERA MIT UP β ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡ SibXP, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΏΡΠ΅Π½ΠΎΠ»Ρ, ΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΎΠΊ ΠΏΠΈΡ ΡΡ ΠΈ Ρ Π²ΠΎΠΉΠ½ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡΡ CGNC. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΏΡΠ΅Π½ΠΎΠ»Ρ β ΡΡΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠ°ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠ΅ ΡΠΏΠΈΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π°Π½ΡΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ. ΠΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠΎ ΠΈΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΈ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠΉ. ΠΠΎΠ»ΠΈΠΏΡΠ΅Π½ΠΎΠ»Ρ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠ°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»Ρ, Π½Π΅ Π΄Π°Π²Π°Ρ ΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΆΠ΄Π°ΡΡ ΠΌΠΈΡΠΎΡ ΠΎΠ½Π΄ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½Ρ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ. ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠΌΡ Π²ΡΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΠΈ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ [22].
ΠΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠΈ
1. Evans A., Neuman N. The Mighty Mitochondria. Molecular Cell. 2016, March, 3, 61 (5): 641.
2. AndrΓ© J. Mitochondria. Biology of the Cell. 1994, 80 (2-3): 103-6.
3. Gaston D., Tsaousis A.D., Roger A.J. Predicting proteomes of mitochondria and related organelles from genomic and expressed sequence tag data. Methods in Enzymology. 2009, 457: 21-47.
4. Al Rawi S., Louvet-VallΓ©e S., Djeddi A., Sachse M., Culetto E., Hajjar C., Boyd L., Legouis R., Galy V. Postfertilization autophagy of sperm organelles prevents paternal mitochondrial DNA transmission. Science. 2011, 334: 1144-1147.
5. Fu Q., Mittnik A., Johnson P.L., Bos K., Lari M., Bollongino R., Sun C., Giemsch L., Schmitz R., et al. A revised timescale for human evolution based on ancient mitochondrial genomes. Current Biology. 21 March 2013, 23 (7): 553β59.
6. AndrΓ© J. Mitochondria. Biology of the Cell. 1994, 80 (2-3): 103-6.
7. Bock F.J., Tait S.W.G. Mitochondria as multifaceted regulators of cell death. Nature Reviews Molecular Cell Biology. 2020, February, 21 (2): 85-100.
8. Kornmann B. The endoplasmic reticulum-mitochondria encounter structure: coordinating lipid metabolism across membranes. Journal of Biological Chemistry. 2020, May, 26, 401 (6-7): 811-820.
9. Liu X., HajnΓ³czky G. Ca2+-dependent regulation of mitochondrial dynamics by the Miro-Milton complex. International Journal of Biochemistry and Cell Biology. 2009, 41: 1972-1976.
10. Murphy M.P. How mitochondria produce reactive oxygen species. Biochemistry Journal. 2009, 417: 1-13.
11. Clark A., Mach N. The crosstalk between the gut microbiota and mitochondria during exercise. Frontiers of Physiology. 2017, May 19, 8: 319.
12. Annesley S.J., Fisher P.R. Mitochondria in Health and Disease. Cells. 2019. July, 5, 8 (7): 680.
13. van der Giezen M., Tovar J. Degenerate mitochondria. Reports of European Molecular Biology Organization. 2005, June, 6, (6): 525-30.
14. Duchen M.R. Mitochondria in health and disease: perspectives on a new mitochondrial biology. Molecular Aspects of Medicine. 2004, August, 25 (4): 365-451.
15. Youle R.J., van der Bliek A.M. Mitochondrial fission, fusion, and stress. Science (New York, N.Y.), 2012, 337(6098), 1062β1065.
16. Ashrafi G., Schwarz T.L. The pathways of mitophagy for quality control and clearance of mitochondria. Cell Death & Differentiation. 2013, January, 20 (1): 31-42.
17. Johanningsmeier S.D., Harris G.K. Pomegranate as a functional food and nutraceutical source. Annual Review of Food Science and Technology. 2011-02-28, 2 (1): 181β201.
18. Selma M.V., BeltrΓ‘n D., Luna M.C., Romo-Vaquero M., GarcΓa-Villalba R., Mira A., et al. Isolation of Human Intestinal Bacteria Capable of Producing the Bioactive Metabolite Isourolithin A from Ellagic Acid. Frontiers in Microbiology. 2017, 8: 1521.
19. D’Amico D., Andreux P.A., ValdΓ©s P., Singh A., Rinsch C., Auwerx J. Impact of the Natural Compound Urolithin A on Health, Disease, and Aging. Trends in Molecular Medicine, May 2021, S1471491421001180.
20. Ryu D., Mouchiroud L., Andreux P.A., Katsyuba E., Moullan N., Nicolet-Dit-FΓ©lix A.A., et al. «Urolithin A induces mitophagy and prolongs lifespan in C. elegans and increases muscle function in rodents». Nature Medicine. August 2016, 22 (8): 879β88.
21. Lin M.T., Beal M.F. Mitochondrial dysfunction and oxidative stress in neurodegenerative diseases. Nature. 2006, October, 19, 443 (7113): 787-95.
22. ΠΠΈΡ Π°ΠΉΠ»ΠΎΠ²Π° Π.Π., ΠΠΎΠΊΠΎΡΠΊΠΎ Π.Π., ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Π° Π.Π. ΠΠΎΠ»ΠΈΠΏΡΠ΅Π½ΠΎΠ»Ρ ΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΈΡ ΠΎΠ»Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π°Π½ΡΠΈΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ Π·Π°ΡΠΈΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΠ»ΠΈΠΏΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΠΌΠ΅ΠΌΠ±ΡΠ°Π½. ΠΠ±Π·ΠΎΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ. Π‘ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π ΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠ°Ρ Π½Π°ΡΠΊΠ°: Π°ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡΡ, Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΠ½Π½ΠΎΠ²Π°ΡΠΈΠΈ: ΡΠ±ΠΎΡΠ½ΠΈΠΊ ΡΡΠ°ΡΠ΅ΠΉ II ΠΡΠ΅ΡΠΎΡΡΠΈΠΉΡΠΊΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎ-ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠΈ, ΠΠ΅Π½Π·Π°, 07 ΠΌΠ°Ρ 2021 Π³ΠΎΠ΄Π°. Π‘. 97-101.