Назоуник в белорусском языке что такое

назоўнік

Смотреть что такое «назоўнік» в других словарях:

Назо — Коммуна Назо Naso Страна ИталияИталия … Википедия

Назо- — (лат. nasus нос) составная часть сложных слов, означающая «относящийся к носу или его полости», «носовой» … Медицинская энциклопедия

назо́ла — ы. обл. 1. ж. Тоска, печаль. У Насти другая скорбь, иная назола. Тоскует она по Фленушке. Мельников Печерский, В лесах. 2. м. и ж. О навязчивом, надоедливом человеке. Отстань, назола, урод несчастный! бормочет мать. М. Горький, В людях … Малый академический словарь

НАЗО — Составная часть слова, означающая носовой, относящийся к носу … Толковый словарь по психологии

НАЗО — (naso ) приставка, указывающая на отношение к носу … Толковый словарь по медицине

назо — I [نزا] ниг. нозо II [نزا] девори баланде, ки пеши роҳи чизе мекашиданд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

назоҳат — [نزاهت] а 1. кит. парҳезгорӣ; покӣ ва сафват; муқ. нузҳат 2. аз сухани носазо ва фаҳш дур будани ҳаҷв … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

назо́йливый — назойливый, ив, ива, иво, ивы; сравн.ст. ее … Русское словесное ударение

Назо (народ) — Связать? … Википедия

назо́йливо — нареч. к назойливый. Назойливо барабанил дождь по кожаному верху экипажа. М. Горький, Жизнь Клима Самгина … Малый академический словарь

Источник

Што такое назоўнік, прыметнік, дзеяслоў, прыслоўе

Пры зносінах мы выкарыстоўваем розныя словы, будуем разнастайныя прапановы і словазлучэнні. І наўрад ці хто-небудзь задумваецца аб тым, якія менавіта часткі прамовы ён выкарыстоўвае ў сваіх размовах. Пры вымаўленні таго або іншага слова не кожнаму прыйдзе ў галаву аналізаваць, што гэта: назоўнік, прыметнік, дзеяслоў або якая-небудзь яго форма.

Іншая справа, калі трэба разабраць сказ пісьмова на школьных занятках. Тут і словы размяркоўваюцца па розных катэгорыях.

Што такое часціны мовы?

Усё ў свеце дзеліцца на розныя катэгорыі. Так ужо мы, людзі, прывыклі раскладваць усё «па палічках», каб не было і намёку на хаос. Тое ж самае мы зрабілі з навукай. Мы падзяляем розныя прадметы і з’явы на тыпы, віды, падтыпы і гэтак далей. Вядома, гэта вельмі зручна, калі ўсё сістэматызавана.

Такі падыход тычыцца і частак прамовы. Бо што яны ўяўляюць сабой? Гэта словы, якія падзеленыя на розныя катэгорыі па агульных прыкметах, марфалагічных і синтаксическим. Такім чынам, яны ўяўляюць сабой часткі прамовы (напрыклад, назоўнік, прыметнік, дзеяслоў і так далей). Кожная з іх мае свае асаблівасці і адыгрывае пэўную ролю ў прапановах.

Часціны мовы ў рускай мове

Усяго частак прамовы дзесяць. Іх таксама можна падзяліць па катэгорыях. У першую ўваходзяць: імя назоўнік (мама, падарунак, сонца), імя прыметнік (мамчына, падарункавы, сонечны), імя лічэбнік (адна, другой, трое) і займеннік (яна, я, мы, сябе). Яны абазначаюць прадмет і яго прыкметы.

Наступная катэгорыя ўключае дзеяслоў і прыслоўе. Яна вызначае дзеянні, уласцівасці, прыкмета дзеяння.

Ёсць часціны мовы, якія называюцца службовымі (часціца, прыназоўнік, саюз). Яны злучаюць словы і часткі прапановы. Часціца надае сэнсавую і эмацыйную нагрузку.

Як мы бачым, часціны мовы (назоўнік, прыметнік, дзеяслоў і г. д.) маюць свае пэўныя характарыстыкі і выконваюць пэўныя ролі ў структуры прапаноў.

назоўнік

Што гэта за частка прамовы? Яна прызначана для абазначэння прадмета. Адказвае на пытанні «хто» або «што». Напрыклад: тата, котка, тэлевізар, кветкі. Таксама яна адказвае і на іншыя пытанні, у залежнасці ад скланення па падежам і лікаў. Напрыклад, «кім», «чым» – чалавекам, дрэвам.

Нервовая сістэма чалавека выступае своеасаблівым каардынатарам у нашым арганізме. Яна перадае каманды ад мозгу мускулатуры, органаў, тканін і апрацоўвае сігналы, якія ідуць ад іх. У якасці своеасаблівага носьбіта дадзеных выкарыстоўваецца нервовы імп.

Пры выбары сваёй будучай прафесіі не варта абапірацца на чые-то рэкамендацыі і парады, тым больш не трэба падпарадкоўвацца сваім бацькам, якія даволі часта вырашаюць без вас самастойна, куды паступіць пасля 11 класа. Варта задумацца, наколькі паспяхо.

Крывяносная сістэма жывёл прайшла доўгі шлях фарміравання ў ходзе эвалюцыйнага развіцця свету. Яна ўтварылася на месцы рудыментарных частак першаснай паражніны цела, якая ў вышэйшых жывёл была выцесненая целломом, або другаснай паражніной цела. У пра.

Назоўнікі бываюць розных родаў (жаночы: сіла, воля; мужчынскі: баран, лес; сярэдні: ручнік, акно; агульны: плакса, лекар).

Адрозніваюцца па чыслах (бываюць адзінага і множнага: кніга – кнігі, воблака – аблокі, казёл – казлы, крэсла – крэслы, дрэва – дрэвы).

Дзеляцца на агульныя (бялку) і неадушаўлёныя (камень). Пры гэтым бывае вельмі цяжка вызначыць, да якога менавіта выгляду ставіцца назоўнік. Дзеяслоў, прыметнік і іншыя часткі гаворкі не дзеляцца на такія віды. Каб не памыліцца з тым, одушевленный прадмет або няма, трэба вывучыць некаторыя правілы.

Што такое імя прыметнік?

Прыгожы, добры, выдатны, ясны – усё гэта прыкметы якога-небудзь прадмета. Гэтыя словы – імёны прыметнікі. Яны адказваюць на пытанне «які».

Бываюць яны якасныя (паказваюць безотносительные ўласцівасці прадмета, якія могуць быць рознай інтэнсіўнасці, быць у кароткай форме і адрознівацца рознымі ступенямі параўнання: белы – бел – бялей), адносныя (ставяцца да чаго-небудзь: жалезны, цагляны, дзвярны, аконны) і прыналежныя (паказваюць прыналежнасць: сестрин, татаў, бабулін).

Мы вывучылі, што ўяўляюць сабой назоўнік, прыметнік. Дзеяслоў – наступная частка прамовы, якая будзе разгледжана ў гэтым артыкуле.

Што такое дзеяслоў?

Формы дзеяслова

Дзеепрыметнік, дзеепрыслоўе многія ўспрымаюць як асобныя часціны мовы. Але на самай справе яны ўсяго толькі з’яўляюцца формамі дзеяслова. Дзеепрыметнік абазначае дзеянне (стан) змяняецца ў часе прыкметы прадмета. Напрыклад: хто чытае, дзед. Дзеепрыслоўе – дзеянне ў якасці прыкметы іншага дзеяння. Напрыклад: сказаў, гледзячы ўслед; зрабіў, азіраючыся назад.

Па-іншаму ідзе справу з інфінітывам. Яго, як правіла, успрымаюць як формудзеяслова. І правільна робяць. Ён не мае прыкмет асобы, часу, колькасці, закладу, а таксама ладу і роду. Напрыклад: думаць, чытаць, пісаць, бегчы, пачаць.

Камунію ж мае гэтыя прыкметы. Яно па характарыстыках падобна на прыметнік, дзеяслоў. Прыметнік, назоўнік прапанову будуюць з дапамогай прадметаў і іх прымет. Камунію ж абазначае дзеянне (стан) у якасці прыкметы прадмета, здольнага змяняцца ў часе. Такой характарыстыкай яно і адрозніваецца ад імя прыметніка, з якім яго таксама часам блытаюць.

Што такое прыслоўе?

На розныя віды дзеляцца многія часткі прамовы. Напрыклад, назоўнік, прыметнік, дзеяслоў. Прыслоўе жа дзеліцца на разрады. Усяго іх шэсць.

Заключэнне

У дадзеным артыкуле мы разгледзелі некаторыя часціны мовы: назоўнік, прыметнік, дзеяслоў і прыслоўе. Кожная з іх мае свае асаблівасці і ўплывае на пабудова прапаноў, таму яны так важныя і патрэбныя. Нездарма яны называюцца часткамі прамовы. Гэта кампаненты прапановы, без якіх яго няма.

Источник

назоўнік

1 назоўны

2 назоўнік

3 назоў

4 назоўнік дробу

5 назоўнае імя

6 назоўны склон

См. также в других словарях:

Назо — Коммуна Назо Naso Страна ИталияИталия … Википедия

Назо- — (лат. nasus нос) составная часть сложных слов, означающая «относящийся к носу или его полости», «носовой» … Медицинская энциклопедия

назо́ла — ы. обл. 1. ж. Тоска, печаль. У Насти другая скорбь, иная назола. Тоскует она по Фленушке. Мельников Печерский, В лесах. 2. м. и ж. О навязчивом, надоедливом человеке. Отстань, назола, урод несчастный! бормочет мать. М. Горький, В людях … Малый академический словарь

НАЗО — Составная часть слова, означающая носовой, относящийся к носу … Толковый словарь по психологии

НАЗО — (naso ) приставка, указывающая на отношение к носу … Толковый словарь по медицине

назо — I [نزا] ниг. нозо II [نزا] девори баланде, ки пеши роҳи чизе мекашиданд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

назоҳат — [نزاهت] а 1. кит. парҳезгорӣ; покӣ ва сафват; муқ. нузҳат 2. аз сухани носазо ва фаҳш дур будани ҳаҷв … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

назо́йливый — назойливый, ив, ива, иво, ивы; сравн.ст. ее … Русское словесное ударение

Назо (народ) — Связать? … Википедия

назо́йливо — нареч. к назойливый. Назойливо барабанил дождь по кожаному верху экипажа. М. Горький, Жизнь Клима Самгина … Малый академический словарь

Источник

67. Прачытайце, адзначце дыялектныя марфалагічныя асаблівасці назоўнікаў, якія ў беларускай літаратурнай мове з’яўляюцца нескланяльнымі..

1. Як гэта ты ходзіш у гэтым пальце, адны трамця [транты] вісяць, ідзі апраніся добра (Савані Свісл.). 2. Ідзем зараз жа ў магазін, прывезьлі добрыя пальты, я ўжо нагледзела прыпаткова [прыблізна], і табе такоё пальто трэба (Кадзішкі Лід.). 3. Ніхто тада ні разабраўса, ці то пана дачка йдзе, ці то калхозьніка: усе ў шапках і ў харошых пальтах (Струга Маст.). 4. Як убачыла столькі мэнкі людзей у кіне, то аж жжахнулася ат страху (Гагарына Навагр.). 5. Па радзіві казалі, што пэньсю падвысяць (Бабіна Гродз.). 6. Кажа, дай мне картачку, я ў Мінску па радзіву перадам, можа знайду родных (Монькавічы Маст.). 7. Кіна ў нас ні было, ні было ў нас ні цілівізараў, ні ціліфонаў (Белякоўшчына Гродз.).

68. Вызначце дыялектныя канчаткі назоўнікаў мужчынскага і ніякага роду адзіночнага ліку меснага склону.

1. Пасьля тыдня вынімалі лён і слалі на балоці (Плацянічы Зэльв.). 2. Павесяць калыску на чэраві і жнуць (Вялікая Бераставіца Бераст.). 3. Паразьяжджаліся па ўсём белум сьвеці: і ў Смаленск, і ў Талін, і на цаліну (Навасёлкі Сл.). 4. У лесі нас дагналі двое чалавек зь вінтоўкамі (Семяноўка Бераст.). 5. Спалі ў лесі, хто на возі, хто на зямлі (Коматава Гродз.). 6. Пры польскум часі вучылі ваучыцяле, і было шэсьць класаў (Залацеева Зэльв.). 7. А ў дзействіі падарожнік вёў яго па кустох і па балоці (Слабены Смарг.). 8. Адзін з партызанаў стукнуў па вусі мяне (Лежневічы Іўеў.). 9. Адзін прыехаў конна, на кане (Мікелеўшчына Маст.). 10. Гатавалі есьці ў невялікім чыгунку на агне (Студзенікі Свісл.). 11. Хадзілі малаціць пры фанарэ (Малахавічы Гродз.). 12. А людзі сядзелі пат кантораю, нікаторыя на дажджэ, мо сутак двоя (Мількаўшчына Гродз.). 13. Я то якосьці ні баёўся, адно коні пасьвіў ночай, і могілкі, помнікі ў барэ (Амбілеўцы Шчуч.).

69. Вызначце дыялектную спецыфіку форм назоўнікаў другога і трэцяга скланенняў адзіночнага ліку ў родным, давальным, вінавальным, творным і месным склонах.

1. Пастроілі хату посьля вайнэ (Верцялішкі Гродз.). 2. У каго зямле было больш, той быў багацейшы, той наймаў сабе рабтнікаў (Замасцяны Шчуч.). 3. Пяклі с муке пірагі (Парэчча Гродз.). 4. Даўней лапці с палосінаў [лыка з ліпы] плялі або з лазэ (Прывалка Гродз.). 5. Калі з добрай муке, то будзя падросьцісты хлеп, а як дрэнная мука, то хлеп ацесьлівы, садзіцца хлеб (Шылавічы Сл.). 6. Юшнік з крыве вараць (Парэчча Гродз.). 7. Аліні было гот і восем месяцаў, а Марысі ўжо пяць было (Чураі Дзятл.). 8. Трэбо было памагаць мамі гадаваць малочшых, рабіць у хаці, на полі, бо мама наша была хвора (Крапіўніца Свісл.). 9. Бабі кашку варыць і дзеда карміць (Ляхавічы Зэльв.). 10. Каваль накаваў язык ведзьмі (Голдава Лід.). 11. Замуш вышла тожа за сірату, жыў пры мачасі, памахчы ні было каму, усё с сваіх пяці пальцаў нажывалі (Навасёлкі Сл.). 12. Ні дай Бох такога жыцьця, як дасталося мне й маім сястрэ й брату (Шыганы Сл.). 13. У хаці цёмно, лучынку якую смальнейшу запаляць ды й танцуюць (Новы Двор Свісл.). 14. Потым рабіла ціхнічкай у нас у школі (Ардашы Смарг.). 15. І яшэ гаварыла ёй пані, што павінна як мага акуратней рашчасаць валасы і тады па драбіні залесьці на гару (Аляксандраўшчына Зэльв.). 16. Раней, як я шчэ маладой была, та мы па ўсей акрузі адзін аднаго ведалі (Вялікая Бераставіца Бераст.). 17. Паехаў я на грузавой машыні, алі ш ні ў кабіні, а на кузаві (Малая Бераставіца Бераст.). 18. Па дарозі заехалі ў Сапоцкіна (Васілевічы Гродз.). 19. Мы часта сядзелі ў ямі за гаем (Янчукі Шчуч.). 19. Мы на той зямле ўсё гэто рабілі (Свіслач Свісл.). 20. На душэ мне нешта ніспакойна, так ніспакойна на душэ (Лаздуны Іўеў.). 21. Да картоплі разатром цыбулю, ульем вадэ, солі і ямо – называяцца разаля (Кіралі Шчуч.). 22. Я то якосьці ні баяўся, адно коні пасьвіў ночай (Амбілеўцы Шчуч.). 23. А восяняй дэмабілізавалі (Замошша Шчуч.). 24. Мы ўсе з радасьцяй пайшлі спатыкаць с хлебам-сольлю (Лаздуны Іўеў.). 25. Тата ў хлеў пашоў с соляю (Пасека Дварчаны Воран.). 26. За маёй памяцяй тут прас Вяльлю было аш тры масты (Рымшыненты Смарг.). 27. А ў міне ўсенка рубашка ў крыве, плячо разьбіта, у крыве, пацякла (Даўбенкі Шчуч.). 28. Залажыць комін, кап дым ні прайшоў у пячэ (Дружная Ваўк.). 30. Прыбрэндаў сярэдначы ўвесь у гразе, тулько вочы блішчаць, машына сапсавалася, то покуль завёў, то хапіла яму работы (Новы Двор Свісл.). 31. Вялікдзень, хадзілі ў цэркаў (Чураі Дзятл.). 32. Потым едуць у цэркаў вянчацца (Пасінічы Сл.). 33. Я і ў голаў ні брала гэту навуку (Гарнастаевічы Свісл.). 34. Як замуш выходзілі, куплялі чэпак на голаў – белы (Кіралі Шчуч.). 35. Ну але ты, Марыля, так прышпэрыла [прыструніла] свайго дзяўчука, што нідзе с хаты ня йдзе (Стукалы Маст.). Шмат вужоў пат печай (Солы Смарг.).

70. Вызначце дыялектныя канчаткі назоўнікаў мужчынскага роду на -а (о) у розных склонах, параўнайцез адпаведнымі канчаткамі ў літаратурнай мове.

1. Бачу, гэты дзяцько ідзе (Дружная Ваўк.). 2. Прышоў ва Уселюп і папытаў у дзяцька, што гэта за горат (Уселюб Навагр.). 3. Было, значыцца, у бацька два сынэ (Любча Навагр.). 4. Майму татаві пашанцавала, першы зьвярнуўся дахаты (Пагарэлка Карэл.). 5. Маладая пакланялася мацеры, бацькаві ў покуць (Грынкі Свісл.). 6. Жылося нам добро, нас было сямёра дзяцей у бацька (Карпаноўцы Шчуч.). 7. Забілі яны і бацька нашаго, і мама трох дачок гадавала (Сямёнаўка Бераст.). 8. Застаўся ён адзін, маці з бацькай паўміралі, а яшчэ брат меньшы ды гаспадарка (Дарані Свісл.). 9. Есьлі бацько з мацераю не дадуць дзіцяці самы рады, пра учыцялей німа што гаварыць (Скідзель Гродз.). 10. Кап сказаць бацькаві ці мацераві – не тваё дзело, дзе я іду і што я раблю. Не, такога раньшэ не было. (Скідзель Гродз). 11. Дачакаўся ён бацька, і пашлі разам сь целям дахаты (Любча Навагр.). 12. Цётка малочша за тата восем лет (Мсцібава Ваўк.).

71. Пазнаёмцеся з рэгіянальнымі неафіцыйнымі назвамі некаторых населеных пунктаў Гродзенскай вобласці.

1. Ён прыйшоў да нас і кажа, што пойдзе ў Ашмяну прасіць маю матку, кап пусьціла мяне зь ім (Дукойні Ашм.). 2. Слухай мяне – будзяш у Ашмяне (Гродзі Ашм.). 3. А як прынясеш булачку хлеба з Варанова, то па лустаццы ўсе падзеліш (Поліпніца Воран.). 4. Дачка іх, Маня, вучыцца ў Гродні, кажуць, на дахторку (Засецце Дзятл.). 5. Ясюка унь покуль выучылі ў Гродні за настаўніка (Енчы Воран.). 6. А я тады ў Зельві вучылася (Дружная Ваўк.). 7. Гэто па-гарацкому Люпчо, а мы, старыя, усё завём, як даўней, – Любач (Любча Навагр.). 8. Паехаў мой бацько ў Наваградак, купіў пятнасьця буталёк гарэлкі, ды гэтак і вяселё зрабілі, бедно вяселё (Нёўда Навагр.). 9. Мо там бацько ў Навагратак на базар паедзе? (Равіны Карэл.). 10. У Смургонях перадавая, а тут, у нашай вёсцы, перадавой няма (Дзягаўцы Ашм.). 11. Былі схроны пад Смургоню (Быстрыца Астр.). 12. Тады паехалі ў Шчуцін да дохтара (Свірыды Шчуч.). 13. Паехаў у Шчуцін на базар, купіў парася (Мікелеўшчына Маст.). 14. Раней ад нас пяхтом да Зецяла [Дзятлава] хадзілі (Накрышкі Дзятл.). 15. А пасьля вайны бедна людзі жылі, хадзілі да Масту, сюды пад Гродна, да Масту хадзілі па чырвоную гэту салетру (Лявонавічы Дзятл.).

72. Вызначце дыялектныя марфалагічныя асаблівасці множналікавых назваў населеных пунктаў у родным і месным склонах.

1. У нядзельку зьбіраліся ў Дубічы да касьцёла, а да Дубіч аш дванасьця вёрст (Дзеткі Воран.). 2. Ой, прывозім музыкантаў с Крапіўніцы, с Шурыч (Ражкі Свісл.). 3. Нарадзілася я ў Церахавіч (Масушыны Свісл.). 4. Я жыта жала, бульбу капала, а потым служыла ў Парэч, у Друзгіне (Карпаноўцы Шчуч.). 5. Быў музыкант у Хаміч (Стральцы Маст.). 6. А яны не зналі друг аб другу, што гэта свае, рускія, у Дароглянь, а ў Мілявіч тожа рускія. Адныя па другіх білі (Нацкава Маст.).

73. Знайдзіце прозвішчы, падбярыце да іх адпаведныя літаратурныя формы, параўнайце, вызначце спецыфіку дыялектных форм.

1. Вясной было, цьвіла чаромха, Макарэйч рабіў танцы (Лысая Гара Ашм.). 2. Тады аддавалі мяне замуж за Туманойча, алі ні пайшла, бо рана, ні было яшчэ васімнаццаці гадоў (Лысая Гара Ашм.). 3. Потым зьлетала да Мацкейча па каня і павезла да дохтара (Пелкаўшчына Іўеў.). 4. Ну ш і спраўны малочшы Гэнюка, нічога безь яго не абыходзіцца, дасьціпны як Дашкейча бычок, што ўзяў у студню ўваліўся (Бастуны Воран.). 5. Мацейча дзяводна так згэйшала сукенку, што брытко глядзець (Стукалы Маст.).

Источник

Беларуская мова. 10 клас

§ 1-27. Катэгорыя роду і ліку назоўнікаў

Правіла

Большасць назоўнікаў беларускай мовы мае формы адзіночнага і множнага ліку: дрэва — дрэвы, звер — звяры. Аднак ёсць назоўнікі, якія не змяняюцца па ліках і маюць форму толькі адзіночнага ці толькі множнага ліку.

Форму толькі адзіночнага ліку маюць:

а) рэчыўныя назоўнікі: золата, алей, рыс, чарніла, ячмень, кісель;

б) зборныя назоўнікі: лістота, моладзь, бярвенне, звяр’ё;

в) большасць абстрактных назоўнікаў: адраджэнне, клопат, глыбіня, смех, здзіўленне, ветлівасць, калектывізм, мараль;

г) большасць уласных назоўнікаў: Паліна Кавалевіч, Вольга Корбут, Слуцк, Нарач, Днепр, Еўропа, Сатурн.

Форму толькі множнага ліку маюць:

а) назоўнікі, якія абазначаюць састаўныя і парныя прадметы: акуляры, вароты, шорты, дзверы, сані, вусны, нары, шашкі, куранты;

б) назоўнікі, якія абазначаюць сукупнасць чаго-небудзь як мноства, са значэннем зборнасці: грошы, бацькі, джунглі, фінансы, мемуары;

в) назоўнікі з агульным рэчыўным значэннем: дровы, крупы, буякі, кансервы, духі́, прысмакі;

г) назоўнікі, што абазначаюць адрэзкі часу, звычаі, святы, гульні: выбары, канікулы, суткі, дажынкі, Каляды, хованкі;

д) некаторыя геаграфічныя назвы: Карпаты, Анды, Смалявічы, Баранавічы;

е) назоўнікі, якія з’яўляюцца спецыяльнымі тэрмінамі: млекакормячыя, азімыя, сутачныя.

Источник